/fot. Bartek Warzecha/

Moją uwagę przykuwa scenografia przygotowana przez Martynę Kander. Trochę tajemnicza, trochę oczywista. A jednak skrywająca w sobie wiele zakamarków i niezwykłych zaskoczeń. Ta biel, która otacza przestrzeń zewsząd staje się idealnym polem przedstawienia i zarysowania naszych postaci. Stykamy się z miejscem, które nie jest naznaczone niczym, a każdy rekwizyt które znajdzie się na stoliku do kawy czy każdy drobiazg który upadnie na podłogę, zaburzając tę biel, da wyraz obecności bohaterów. Nakreśli ich historie wyraźnie, bez żadnego wcześniejszego (i niepotrzebnego) napiętnowania. A zadzieje się przecież tutaj niemało, bo w tym sterylnym zakładzie ginąć w niewyjaśnionych okolicznościach będą pielęgniarki. Śledztwo, które poprowadzi Ryszard Voss (Michał Dąbrowski) zamiast nabierać rozpędu zostanie zakończone już na początkowym etapie, chociaż przyznać trzeba że nasz jakże wspaniały inspektor policji odpuścić nie chce. Ale jak tu w pojedynkę prowadzić prawdziwe śledztwo, kiedy trójka obłąkanych fizyków próbuje wprowadzić w obłęd samego zainteresowanego. Rola Michała Dąbrowskiego jest godna niejednej uwagi, miesza nam się tutaj postać dramatyczna z komediową. Mamy bardzo mocno nakreślony charakter i temperament naszego bohatera, który tą swoją energią wyróżnia się na tle pozostałych.

Ale tak naprawdę sprawa zabójstwa pielęgniarek to zaledwie mały urywek tego o co tak naprawdę w tym spektaklu chodzić. Bo prym wiodą wcześniej wspomniani fizycy: Herbert Georg Beutler zwany Newtonem (Jędrzej Hycnar), Ernest Henryk Ernesti zwany Einsteinem (Bartosz Bednarski) oraz Jan Wilhelm Möbius (Piotr Kramer). To między tymi bohaterami rozgrywać się będą największe dramaty i paradoksy, przepełnione niejedną nutą groteski czy też dobrego humoru. Skupimy się przede wszystkim na walce z systemem, na losie ludzkim czy też jego doli i niedoli. Mam wrażenie, że za sprawą trzech fizyków jest to prawdziwa opowieść o tym w jaki sposób człowiek działa i do czego jest zdolny w imię idei. Balansujemy na cienkiej granicy pomiędzy egoizmem człowieka, a zakorzenionym w nim tchórzostwie. Na cienkiej granicy, od której wszystko zależy. Ale to nasz ruch jest tutaj decydujący, my jako ludzie – istoty wolne same możemy zadecydować.

Trzech fizyków to nie tylko główny temat naszego spektaklu, ale również kolejny popis aktorskiej gry. Jestem urzeczona każdym z nich. Zwłaszcza sposobem kreowania postaci, bo to nic innego jak prawdziwa uczta dla oka. Duża w tym zasługa Marcina Hycnara. Bo to pod jego okiem powstał spektakl pełen zwrotów akcji, niespodziewanych i intrygujących sytuacji, paradoksów, zawiłości i naprawdę dobrego humoru. Sceny układały się w dobrze skomponowaną całość. Były spójne i każda z nich kończyła się z odpowiednim zaakcentowaniem dając dobrze skrojone pole na kolejnych bohaterów i kolejne akcenty. To samo tyczyło się gry aktorskiej. I mimo, że nie każdy był w stanie udźwignąć swoją rolę, to dało się to wszystko znieść patrząc na całość przygotowania i opracowania. A te aktorskie perełki, które na tej scenie wyrosły pozostaną zapamiętane na długo.

Fizycy

Teatr Collegium Nobilium / Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza

tytuł oryginalny: Die Physiker

autor: Friedrich Dürrenmatt

przekład: Irena Krzywicka i Jan Garewicz

reżyseria: Marcin Hycnar

scenografia i kostiumy: Martyna Kander

reżyseria światła: Karolina Gębska

opracowanie muzyczne: Marcin Hycnar

konsultacje muzyczne: Mateusz Dębski

charakteryzacja: Sandra Nowak

praca nad słowem: Małgorzata Kaczmarska

asystentka reżysera: Agata Zdziebłowska

współpraca reżyserska/staż asystencki: Sławomir Narloch (III r. Kierunku Reżyseria)

obsada: Ina Maria Krawczyk/Elżbieta Nagel, Natalia Jędruś, Justyna Fabisiak/Malwina Laska, Sebastian Figat, Mariusz Urbaniec, Jędrzej Hycnar, Bartosz Bednarski, Piotr Kramer, Mariusz Urbaniec, Monika Cieciora, Michał Dąbrowski

*Spektakl dyplomowy studentów IV roku Kierunku Aktorstwo.

/fot. Natalia Kabanow/

Zacznijmy od tego, że wybierając się do teatru na Co gryzie Gilberta Grape’a ciężko tak właściwie nastawiać się na cokolwiek. Domyślać się, co na tej scenie zobaczymy, co się wydarzy, czym nas tym razem teatralne deski zaskoczą. I wierzcie bądź nie, ale naprawdę na próżno to robić. Marcin Czarnik wraz z całym zespołem twórców: dramaturgiem, scenografką, zespołem muzycznym, i tak dalej i tak dalej, stwarza świat który nie da się porównywać do dobrze znanych i kultowych dzieł. Przenosimy się w miejsce trochę tajemnicze, które dopiero wraz z rozwojem akcji staje się jasne i przejrzyste. Przenosimy się w miejsce wielu niedopowiedzeń, które pozwalają widzowi wysuwać wnioski zależne od własnych doświadczeń. W końcu przenosimy się w miejsce wywołujące silne uczucia, gdzie nawet najdrobniejsza emocja potrafi przeszywać. Zapewne wiele z tych elementów miałoby słabszy wydźwięk, gdyby historia Gilberta i jego bliskich nie była przeplatana muzycznymi utworami. Bo to co robią aktorzy zasługuje na niejedne gromkie brawa. Ich wokal był wręcz perfekcyjny. Dopracowany w najdrobniejszych szczegółach. I co najważniejsze wciąż pozostawał silnie osadzony w ramach teatralnych. Aktorzy bawiąc się muzyką nie wychodzili z roli, grali w najlepsze. Zawładnęli sceną i pokazali swoje ogromne możliwości i talent. I naprawdę warto wybrać się na ten spektakl, żeby posłuchać tych młodych gwiazd: Marianny Linde, Igi Rudnickiej, Małgorzaty Walendy, Przemysława Kowalskiego, Dariusza Pieróg oraz Jakuba Sielskiego, jak i pięknie akompaniującego im zespołu muzycznego.

Na tym jednak nie koniec, bo jestem pod ogromnym wrażeniem samej adaptacji tekstu. To co widzimy na scenie nie jest już tylko i wyłącznie historią o Gilbercie, a historią o każdej z postaci pojawiającej się na scenie. Poznajemy ich problemy, rozterki, radości i smutki. I chociaż Gilbert i tak jawi się tutaj jako największy poszkodowany, to w postawach innych bohaterów z łatwością odnajdujemy bolączki ich życia. Ten cały młodzieńczy bagaż, który przyszło im nieść. Te wszystkie zawirowania i miłostki, z którymi przyszło im się zmagać. Te wszystkie marzenia, które ciągle są gdzieś obok. A nawet to wielkie zagubienie, które towarzyszy im w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie „kim jestem”. Jest też ogromna tęsknota za życiem, które chcieliby mieć, a którego mieć nigdy nie będą. W tych wszystkich cieniach młodości towarzyszy im kolorowa scenografia. Jakby na przekór, jakby na siłę zamykająca ich w optymistycznych wizjach świata, które jeszcze powinni mieć. Właśnie, powinni… ale nie mają. Dlatego na tle tej przestrzeni wyglądają jak karykatury nieprzystające do świata, w którym żyją. Cienie ludzi, którzy może i kiedyś byli szczęśliwi. Na scenie jednak nie mamy już bezmyślnych nastolatków, lecz pełnokrwistych bohaterów którzy wiedzą, że rzeczywistość to nie tylko paczka dobrych cukierków. I to wszystko (aktorzy, scenografia, kostiumy, choreografia, muzyka) tworzy obrazek na który chce się patrzeć mimo, że nie jest on przyjemny. To wszystko sprawia, że widzimy jak na dłoni niedoskonały świat. Realny i prawdziwy, momentami nawet bardzo przerażający.

Co gryzie Gilberta Grape'a 

autor: Peter Hedges 

przekład: Aldona Możdżyńska-Biała 

reżyseria: Marcin Czarnik 

adaptacja tekstu: Paweł Sablik (V r. WRD) pod opieką pedagogiczną Marcina Czarnika 

scenografia, choreografia, kostiumy, reżyseria świateł: Milena Czarnik 

dramaturgia: Paweł Sablik (V r. WRD), Patrycja Kowańska pod opieką pedagogiczną Marcina Czarnika 

muzyka i kierownictwo muzyczne: Dawid Sulej Rudnicki 

video, zdjęcia: Natan Berkowicz 

przygotowanie wokalne: Justyna Motylska 

zespół muzyczny w składzie: Grzegorz Bąk - bas, Piotr Domagała - gitara, Michał Peiker - perkusja, Dawid Sulej Rudnicki - instrumenty klawiszowe, trąbka 

asystentki reżysera: Zofia Gustowska (III r. WRD), Patrycja Kowańska 

asystentka scenografki: Maja Strzebońska (ASP) 

charakteryzacja: Katarzyna Pudo, Julia Zawadzka (FAM) 

obsada: Marianna Linde, Iga Rudnicka, Małgorzata Walenda, Przemysław Kowalski, Dariusz Pieróg, Jakub Sielski 

*Spektakl dyplomowy studentów V r. Wydziału Aktorskiego (specjalność wokalno-aktorska) Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie

** Spektakl prezentowany w ramach 10. Międzynarodowego Festiwalu Szkół Teatralnych iTSelF

/fot. Bartek Warzecha/

Sama jestem zdziwiona, że nigdy wcześniej nie trafiłam na tekst Erica Bogosiana Czołem wbijając gwoździe w podłogę, ale może to i dobrze, bo spektakl który inscenizuje Cezary Kosiński wraz ze studentami Akademii Teatralnej staje się dla mnie niezwykle wymowny i dobitny, zwłaszcza w tym dziwnym czasie dla świata i ludzi. Ma niezwykłą moc sprawczą. Jest idealnym podsumowaniem rzeczywistości i wszystkiego co otacza nas jako społeczeństwo. Z każdą kolejną kwestią wypowiadaną przez aktorów wszystko zaczyna nabierać innych kształtów i kolorów, a w głowie pojawia się jedna myśl: oni wszyscy mają rację. I rzeczywiście, ta gorzka prawda wylewać się będzie na scenę. W sposób bardzo dosłowny i bezpośredni. Czasami nawet taki, który potrafi trochę zawstydzić, uderzyć w te nasze myśli i przemyślenia na temat siebie i świata. A to przecież tylko siedem osób, które w ciągu blisko dwóch godzin będą uświadamiać nam, że w złym kierunku patrzymy, że źle podchodzimy do tego współczesnego świata.

Niby nic, bo nie odkryjemy tutaj istoty stworzenia świata, nie odpowiemy sobie na odwieczne pytanie co było pierwsze jajko czy kura, ale za to dostaniemy strukturę świata, w którą jesteśmy wtłoczeni i chcąc nie chcąc musimy się w niej odnaleźć. A chyba wszyscy wiemy – to nie jest łatwe. Na przykładach kilku ludzi dochodzić będziemy do zaskakujących wniosków, chociaż tak naprawdę są one na wyciągnięcie ręki. Tylko my ich nie chcemy zauważać, taka niestety nasza (pokręcona) logika. W tym spektaklu będziemy musieć jednak otworzyć szeroko oczy na głosy, które będą do nas dochodzić. Będziemy wręcz zmuszeni do tego, żeby wsłuchać się w to co do nas przychodzi. I uwierzcie ja zrobiłam to z ogromną przyjemnością, a każde słowo które padło na tej scenie nie zostało bez pokrycia.

Artysta (Marcin Franc) i Sprzedawca Płytek (Aleksander Kaźmierczak) niby tak różni, a jednak z podobnymi celami i planami. Z podobnym spojrzeniem na świat, tylko inną drogą na życie. W pewnym momencie jeden z nich poszedł prosto, a drugi skręcił, doszło do rozłamu, a ich życia potoczyły się w różnych kierunkach. Ale czy pomyśleliście o tym, że zaczynali tak samo? Że mogli tak właściwie usiąść przy jednym biurku w pracy? Być kumplami z siłowni? Wewnętrzne Dziecko (Klaudia Kulinicz) i Ćpunka (Marta Sutor). Jedna z nich oddaje się narkotykom, druga uparcie słucha siebie i postępuje w zgodzie ze sobą. Ale czy któraś z nich jest nieszczęśliwa? Obie kochają życie, tylko na dwóch różnych poziomach. Obie żyją tak jak chcą. Tyle, że istotę ich przeżyć odkryjemy kiedy opowiedzą nam kilka słów o sobie. Zaś na tym co usłyszymy od Poli (Kamila Brodacka) i Poldka (Konrad Szymański) oraz Zuzki (Zuzanna Saporznikow) układać będziemy wiele swoich przeżyć i doświadczeń, a także rozważań które dręczą nas codziennie. Od teraz pytanie dlaczego ja mam gorzej niż inni już nigdy nie wybrzmi tak samo.

W pierwszej kolejności brawa dla aktorów, którzy tak wiele trudnych tematów poruszali z niezwykłym dystansem. Że swoją grą pozwolili patrzeć na wypowiadane słowa z zupełnie innego punktu widzenia. Że z tych krótkich historii, przeżyć, interpretacji rzeczywistości powstanie na scenie świat, z którego wszyscy będziemy chłonąć. Domagając się kolejnych interpretacji i analiz. Ale reżyser zostawi nas z tym bagażem i myślą, że szklanka nigdy nie jest ani do połowy pełna ani do połowy pusta to jak ją widzimy zależy od nas samych.

Gwoździe

Teatr Collegium Nobilium

tytuł oryginalny: Pounding Nails in the Floor with My Forehead (Czołem wbijając gwoździe w podłogę)

autor: Eric Bogosian

tłumacz: Sławomir Michał Chwastowski

adaptacja i reżyseria: Cezary Kosiński

asystentka reżysera: Katarzyna Post

scenografia i kostiumy: Jana Łączyńska, Marta Kozera

światło: Karolina Gębska

konsultacje muzyczne: Piotr Domiński

choreografia: Aneta Jankowska

wideo: Anna Grzelewska

obsada: Kamila Brodacka, Marcin Franc, Aleksander Kaźmierczak, Klaudia Kulinicz, Zuzanna Saporznikow, Marta Sutor, Konrad Szymański

*Spektakl dyplomowy studentów IV roku Wydziału Aktorskiego kierunku aktorstwo.

/fot. Bartek Warzecha/

Scenografia. W całym tym spektaklu to właśnie scenografia będzie musieć błyszczeć. Pokazać się od jak najlepszej strony, stworzyć pole do gry aktorom, ale robiąc to w sposób jak najmniej oczywisty. Nie uciekając się do znanych metod czy sztuczek, a na nowo budować i tworzyć. A wszystko po to, żeby dać miejsce do przedstawienia dość trudnego tematu jakim jest wojna trojańska. Chyba mogę powiedzieć, że będzie kolorowo, bo barwy czerwieni i niebieskiego staną się widoczne i słyszalne z każdego kąta tej przestrzeni. Zresztą, już na samym wstępie widzowie będą musieć wybrać pomiędzy tymi dwoma kolorami. Kto wybierze czerwony stanie po stronie Trojan, kto zaś skusi się na kolor niebieski opowie się po stronie Greków. Stopniowo wprowadzani na scenę zobaczymy, że to wcale nie jest tak jak to w teatrze bywa. Podzieleni na dwa obozy znajdziemy się po dwóch stronach barykady, którą tak właściwie oddzielać będzie światło i kolor. Kolor ścian, podłogi, rekwizytów. Wyraźną linią oddzielimy czerwony od niebieskiego i na dobre opowiemy się po stronie na której zasiądziemy.

Kostiumy. Nie będzie tutaj zabawy w zbroje czy miecze rycerskie. Bohaterowie tego spektaklu zostaną przyodziani w stroje współczesne odpowiadające ich temperamentom i przeznaczeniu. Dlatego nie dziwi rozsiewająca jasną barwę na scenie Fortuna (Maja Szopa), która przepowie los Greków i Trojan, ani skąpo ubrana sklepikara Pazyfae (Vanessa Aleksander), której przyjdzie uwieść mężnego Ajaksa (Marcin Franc). W zgodzie ze scenografią nie zdziwi też kolor przeważający w danym obozie. U Trojan czerwony, u Greków niebieski. I wszystko będzie zgrywało się pod te właśnie barwy. Na tyle, że aktorzy tworzyć będą z przeznaczoną im przestrzenią jedność. Współgrać z nią, a ona będzie poruszać się w ich rytmie i tępie gry. To stworzy niesamowite wrażenie zwłaszcza, że każdy z pozostałych elementów: światło, muzyka, choreografia zgrają się z nimi. A to sprawi, że już same wrażenia wzrokowe będą wielkim zaskoczeniem i przyjemnością.

Spektakl. Wojna trojańska, która od zawsze opiewana była wielkimi słowami i wielkimi czynami tutaj może być całkowitym zaskoczeniem. Agata Duda-Gracz dekonstruuje słowo bohater i heros. I nie boi walczyć się z mitem o wojnie pomiędzy Grekami i Trojanami czy z mitem o dzielnym i boskim Achillesie. Zerwie z wszelkimi wyobrażeniami na ten temat i nakreśli swój świat w życiu wszystkich bohaterów. Tutaj nie pójdziemy za słowami mężny, dzielny, waleczny, tylko bliżej będzie nam do słów niedołężny, strachliwy, tchórzliwy. Bo bohaterowie właśnie tacy będą. A przydomki, które będą ich określać to kpina z nich samych. Z tego kim są, jakie jest ich przeznaczenie i w jaki sposób postępują. Sama nigdy bym nie pomyślała, że Helena (Klaudia Kulinicz) od której wojna trojańska się zaczęła była po prostu głupia. Przecież zawsze myśleliśmy o niej jako o pięknej, urodziwej kobiecie, a po obejrzeniu tego spektaklu wydaje mi się to najbardziej prawdopodobne. Achilles (Szymon Owczarek) zaś zawsze był dla mnie bohaterem walecznym i mężnym, bogiem za którym po prostu stało się murem. Nigdy bym nie pomyślała, że może był niehonorowym i pustym mężczyzną, od wojny wolącym zabawiać się ze swoim kochankiem. A to czy Odyseusz (Monika Szwajnos) był kobietą już wcale nie jest tak nieprawdopodobne.

I to w jaki sposób Agata Duda-Gracz przedstawia bohaterów ma ogromną siłę rażenia. Mija się z naszymi wyobrażeniami. My widzimy przed sobą bohaterów brzydkich, niedołężnych i niedoskonałych - pod każdym z możliwych względów. I to ma siłę. Mimo wszystko pozostajemy jednak w tonach komediowych, lecz jest to komedia gorzka, która na czynniki pierwsza rozkłada nam bohaterów i ich życie. To w jaki sposób dochodzą do pewnych rzeczy. Koń Trojański, który zniszczy Troję, Pazyfae która zostaje królową, mężny Ajaks który nakazuje wszystkim ze swojego obozu patrzeć jak ćwiczy i w końcu ostateczny pojedynek w którym zginie Hektor (Aleksander Kaźmierczak). Ale to wszystko układa się z zgrabną całość. Losy bohaterów w sposób jasny i przejrzysty łączą się ze sobą. Całość zgrywa się i błyszczy na tej scenie. A historia, która po niej się snuje jest jedyna i niepowtarzalna, warta każdych słów.

Aktorzy. W pierwszej kolejności odnieśmy się do samej reżyserki, która ma tendencję i lubi po prostu mieć na scenie dużo aktorów i w każdym ułamku sekundy trwania spektaklu dawać mu jakąś motywację, konkretny cel do wykonania. Tutaj dzieje się tak samo. Mamy na scenie siedemnastu aktorów, z czego żaden z nich nie zatrzymuje się w tym spektaklu ani na moment. Oni pędzą po tej scenie, wykonując konkretne ruchy czy gesty, dążąc do realizacji konkretnego celu czy przeznaczenia. I to staje się ich mocą. Spektaklem dyplomowym na miarę niejednej teatralnej sceny. Spektaklem dyplomowym, w którym każdy z aktorów jest ważny i potrzebny. Widoczny. Wystawiony na pokaz wszystkich. Nie ma tutaj „gwiazd", bo wszyscy są jednością i brak jednego z nich rozwalałby cały spektakl. I to jest tutaj najważniejsze, chociaż muszę powiedzieć że Vanessa Aleksander, Marcin Franc, Konrad Szymańskie i Małgorzata Kozłowska naprawdę mnie zauroczyły.

Każdy musi kiedyś umrzeć Porcelanko, czyli rzecz o wojnie trojańskiej

Scenariusz inspirowany „Troilusem i Kressydą” Williama Shakespeara

reżyseria, scenariusz, scenografia, kostiumy: Agata Duda-Gracz

muzyka: Maja Kleszcz, Wojciech Krzak,

światło: Katarzyna Łuszczyk

choreografia: Tomasz Wesołowski

asystenci reżysera: Katarzyna Post, Wiktor Stypa

obsada: Klaudia Kulinicz. Konrad Szymański, prof. Aleksandra Górska, Kamila Brodacka, Mateusz Burdach, Szymon Owczarek, Jakub Kordas, Jakub Gąsowski, Marta Sutor, Katarzyna Gałązka, Aleksander Kaźmierczak, Aleksandra Boroń, Maja Szopa, Vanessa Aleksander, Monika Szwajnos, Marcin Franc, Karol Biskup, Małgorzata Kozłowska

*Spektakl dyplomowy studentów IV roku Wydziału Aktorskiego kierunku aktorstwo.

/fot. Bartek Warzecha/

To jest spektakl dyplomowy, spektakl który ma pokazać że wychodzący z Akademii Teatralnej studenci naprawdę potrafią grać i całkiem dobrze im to wychodzi. W tym dziele niestety, ciężko powiedzieć, że coś takiego się wydarza. Nie jestem w stanie ocenić, kto tutaj gra, kto tylko stoi, a kto ma jakiś talent. Niestety, ale reżyser Cezi Studniak odebrał studentom możliwość pokazanie się od najlepszej strony. Skupienie się na wyższym celu jakim zorganizowanie obchodów 100-lecia niepodległości przyćmiewa wszystko. Owszem, spodziewałam się tego że reżyser uderzać będzie w Polskę, a jego słowa pod jej adresem będą ostre jak brzytwa. Ale to co się dzieje chyba przewyższa nawet moje wyobrażenia. To co pokazują aktorzy na scenie jest raczej próbą udowodnienia, że ta Polska to jakoś nigdy nam nie wychodziła i do dziś dnia nie wychodzi nam najlepiej. Na scenie obraża się tę naszą krainę, jedni powiedzą że dewastuje się również flagę, a inni że hymn. I każdy będzie miał rację, bo w tym spektaklu naprawdę wiele rzeczy się zadziewa. Rzeczy mających najróżniejszy wydźwięk.

Ja osobiście nie czuję się dotknięta w żaden sposób, ba nawet próbuję zrozumieć co Studniak chciał powiedzieć tym spektaklem. Niestety, jakoś nie mogę dokopać się do jego myśli i konwencji. Nie widziałam w tym spektaklu nic poza walką o to czy warto być patriotą i wierzyć w Polskę czy może lepiej działać w odwecie. Okraszając to dodatkowo piosenkami i czyniąc z tego spektakl muzyczny. I naprawdę jedyne co ten spektakl ratuje przed totalnym upadkiem jest muzykalność aktorów będących na scenie. Bo oddać im trzeba, że mają naprawdę dobre głosy. A cała reszta, no cóż to słuchanie o tym jak przygotować obchody na 100-lecie niepodległości. Czy iść za głosem młodego studenta intelektualisty czy może niech wszystko odbędzie się w zgodzie z tradycją. Gdyby w tym wszystkim było jakieś uzasadnienie, jakiś cel, jakaś idea to byłabym w stanie pójść za tym spektaklem. Ale ja tutaj nic takiego nie widzę. I bardzo żałuję, bo ostatni spektakl Studniaka jaki widziałam to było Dziecię Starego Miasta w Teatrze WARSawy i nie ukrywam wtedy byłam zachwycona i liczyłam że dostanę coś podobnego. Jedyne co łączy te dwa spektakle to próba przedstawienia obrazu współczesnej Polski. W jednej sztuce się udało, w innej okazało się to kompletną klapą. Dlatego powiem, że na spektakl Warto było, wybierać się kompletnie nie warto.

Warto było

Teatr Collegium Nobilium

reżyseria, światło: Cezi Studniak

scenariusz: Michał Pabian

scenografia: Michał Hrisulidis

kostiumy: Katarzyna Adamczyk

muzyka: Krzysztof Wiki Nowikow

ruch sceniczny: Leszek Bzdyl

asystent reżysera: Agata Zdziebłowska

obsada: Karolina Gwóźdź, Magdalena Howorska, Maria Juźwin, Aleksandra Lechocińska, Julia Szewczyk, Paulina Wróblewska, Mikołaj Kłosiewicz, Robert Mróz

oraz aktorzy Teatru im. Ludwika Solskiego w Tarnowie: Matylda Baczyńska, Ewa Sąsiadek, Monika Wenta, Stefan Krzysztofiak, Kamil Urban

*Spektakl dyplomowy studentów IV roku Wydziału Aktorskiego kierunku aktorstwo teatru muzycznego.

**Koprodukcja Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie oraz Teatru im. L. Solskiego w Tarnowie

/fot. Bartek Warzecha/

Podjął się tego Teatr Ludowy w Krakowie i z tego co mi wiadomo z nie za dobrym skutkiem, podjęła się również Akademia Teatralna w Warszawie. Odpowiedzialna za reżyserię Anna Augustynowicz podążyła śladem Pałygi i z równą chęcią co dramaturg chciała zachować współczesny wymiar tekstu. W tym dziele, jedni bohaterowie powracają bardziej pewni siebie, inni ośmieszają się jeszcze bardziej. A kolejni wciąż pozostają niepewni siebie i swoich racji. Z tymi powrotami wiąże się silnie sama postać Chlestakowa (Marcin Bubółka), który na nowo próbuje urobić sobie mieszkańców tego małego miasteczka. Krzyczy, walczy o swoje, domaga się swego, a przy tym sprytnie manipuluje„dawnymi znajomymi”, tak że jego wygrana staje się znowu bliska do osiągnięcia i jak się ostatecznie okazuje, osiągnięta.

Mimo, że spektakl jest spójną opowieścią o prawdziwych twarzach ludzi, o ich małości, niewiedzy i braku odwagi to Anna Augustynowicz popchnie go trochę w innym kierunku. Wciąż aktualny, wciąż współczesny w jej inscenizacji staje się lekko oderwany od codziennej rzeczywistości. Bohaterowie, którzy żyją według ściśle ustalonych schematów zaczynają poruszać się jak w jakiejś mgle, na oślep. Często ich mowa jest nie do końca jasna i czytelna. Czasami coś po prostu bełkoczą, czasami gdzieś po prostu przejdą czy usiądą. Wszystko jednak ma jakiś cel, jakiś stały rytm. Wszystko dzieje się na klarownych zasadach. Łatwo jest nam domyślić się jaki cel przyświeca ich działaniom i w którym kierunku zmierzają. Wszystko to dodatkowo podbite jest scenografią, którą właściwie pozbawiona wypełnienia pozostaje tylko pustą przestrzenią dla aktorów. Oni zaś, wystawieni na pokaz muszą swoimi bohaterami zapełnić każdą wolną lukę. Widać, że odnajdują się w tej formie, a nawet bardzo dobrze sobie w niej radzą. Nie pozostawiając złudzeń, że od czasów przybycia Rewizora Nikołaja Gogola do czasów Rewizora Pałygi niewiele w świecie i ludziach się zmieniło. I taka głównie prawda płynie z tego spektaklu.

Nie pozostawia to wątpliwości, że samo zorganizowanie przestrzeni, przygotowanie aktorskie było na wysokim poziomie. Zabawiono się tutaj formą chociaż zamknięto ją w dość pustej i schludnej przestrzeni. I chyba wypada powiedzieć, że postarano się bardzo, żeby temu dramatowi dodać trochę życia i pomysłowości. Bo jeśli spojrzymy na sam tekst Pałygi to nie dowiemy się z niego niczego nowego, niczego ciekawego czy zaskakującego, wszystko będzie raczej spłaszczoną wizją tego co Nikołaj Gogol chciał powiedzieć czy stworzyć. I co już powiedział i stworzył. Niestety, ale tutaj Artur Pałyga spróbował zrobić coś co już istniało i nie mogło zadziałać na scenie. Bo zostało po prostu powtórzeniem wcześniej powstałego dzieła z małą uwagą na to, że do charakteru bohaterów trochę dodano i trochę ten świat i żyjących w nim ludzi uwspółcześniono.

Rewizor. Będzie wojna!

Teatr Collegium Nobilium

autor: Artur Pałyga

reżyseria: Anna Augustynowicz

scenografia: Paula Kukla

kostiumy: Wanda Kowalska

asystenci reżysera: Jan Karow (WOT), Grzegorz Simborowski (WR)

obsada: Zofia Domalik, Dominika Kryszczyńska, Anna Lemieszek, Eliza Rycembel, Hanna Skarga, Maciej Babicz, Marcin Bubółka, Vova Makovskyi, Henryk Simon

/fot. Bartek Warzecha/

Tekst Iwana Wyrypajewa na bazie, którego powstaje spektakl to sztuka, rzec można, wyłącznie na czterech aktorów. Dla odmiany a może i dla przekory Wojciech Urbański robi spektakl, w którym pojawia się aż jedenaście postaci. Wszyscy (o dziwo) znajdą w Iluzjach swoje miejsce. Swój czas i chwilę na pokazanie nie tylko aktorskich umiejętności, ale również odpowiednio przygotowanego warsztatu. Widać, że zamysł reżysera był dobrze przemyślany i opracowany i przede wszystkim idealnie dopasowany do grających w nim aktorów. Nie da się ukryć, że Wojciech Urbański musiał dobrze poznać swoich podopiecznych, aby ci podążyli za jego zamysłem i potrafili ukazać najważniejszy sens tego spektaklu. A zadanie to wcale nie było łatwe, bo nikt nie chciał (i nie powinien) popaść tutaj w zbędny patos, tylko stworzyć coś co potrafi poruszyć i wzruszyć, rozbawić ale też dać pole do refleksji i chwili zatrzymania się. Bo przecież historia o czwórce zakochanych ludzi powinna być czymś ponad zwykłą opowieść, którą rzucić można w pośpiechu. Powinna stać się dziełem, które po prostu pozwoli uwierzyć.

Aktorzy od samego początku trwania spektaklu igrali ze swoim widzem. Opowiadali skrajnie smutne historie, aby potem obrócić je w żart. Śmiali się głośno, aby za chwilę poruszyć w widzu jego każdą emocję, a nawet doprowadzić na skraj rozpaczy. To była taka zabawa, w której widz skazany był na przegraną. Bo aktorzy tak kreowali swoje opowieści, że trudno było wyjść gdzieś poza ich ramy. Dosłownie i w przenośni, każda myśl oplatała to co scena sobą niosła. Momentami tak, że trudno było powstrzymać własne emocje. A przecież mamy scenę, a na niej fikcję, przynajmniej tak powinno być w założeniu, bo kiedy każdy z aktorów rozpoczyna swoją cześć spektaklu ta fikcja ulatuje i zostaje prawda… taka najprawdziwsza. Za którą chce się podążać. Dostajemy na scenie realne postacie, realny świat. Realne prawdy i całą masę słów obok których nie da się przejść obojętnie. Nad każdym z nich wypadałoby się pochylić, a my to robimy podążając za aktorami.

Iluzje Wojciecha Urbańskiego potrafiły dać widzowi cały wachlarz przeżyć i to podczas spektaklu trwającego nieco ponad godzinę. Sama dawno nie widziałam sztuki, która by aż tak wpłynęła na mnie samą. Patrzyłam na scenę, na której praktycznie nie było nic, kilka rekwizytów i na tym koniec. Ze sceny zaś dostawałam cztery różne historie i to właściwie bez zbędnego kolorytu. Tak właściwie, mogłabym powiedzieć, że nic w tym nadzwyczajnego nie było, bo przecież każdy może coś opowiedzieć. Ale to w jaki sposób zrobili to aktorzy, w jaki sposób reżyser porozkładał akcenty tej sztuki, w jaki sposób muzyka współgrała ze światłem jednym słowem -zachwycało. Robiło ogromne wrażenie, którego po prostu nie miało się dosyć.

Iluzje

Teatr Collegium Nobilium

tekst: Iwan Wyrypajew

reżyseria: Wojciech Urbański

autor przekładu: Agnieszka Lubomira Piotrowska

asystent reżysera: Karolina Szczypek

scenografia i kostiumy: Ewa Gdowiok

muzyka: Wojtek Urbański

światło: Paulina Góral

ruch sceniczny: Aneta Jankowska

obsada: Karolina Charkiewicz, Zofia Domalik, Anna Lemieszek, Agata Różycka, Hanna Skarga, Marcin Bubółka, Michał Klawiter, Vova Makovskyi, Henryk Simon, Marcin Stępniak, Kamil Suszczyk

/fot. Ewelina Konior-Słowińska/

Pod wątpliwość zaczynam jednak poddawać fakt, jakoby sami studenci wiedzieli o czym tak właściwie mówią. Ich gra była wręcz groteskowa. Nierówno. Indywidualna. Jakby każdy z nich na siłę próbował pokazać umiejętność i zasięg swojego jeszcze małego doświadczenia. Zawiodło mnie w tym spektaklu wielu aktorów, a po osobach, które słabo ten spektakl zaczęły nie spodziewałabym się niczego. Lecz życie, a raczej spektakl pokazał - za powiedzeniem ostatni bedą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi - że nadziei nie należy tracić szybko. Zapowiedź niepewnej gry jaką odebrałam od aktorów w początkowych fazach trwania sztuki okazała się mylna, a oni potrafili te umiejętności wyniesione ze szkoły jakoś pokazać. Weronika Warchoł, Alina Szczegielniak i Daniel Namiotko natrudzili się (i napocili) niemało, żeby zademonstrować swój aktorski talent. Cała zaś reszta zawiodła po całości. Nie widziałam w nich ani chęci do gry ani wystarczających środków, aby prezentować swoich bohaterów.

Reżyserka zamykając wszystkich w dwóch postaciach zaryzykowała wiele. Bo z jednej strony mogła prezentować aktorów w całej swej krasie i okazałości, z drugiej zaś pokazać jak ciężko im jest grać jedną i tę samą postać posiadając tak różne charaktery i temperamenty. I poszło tak jak się chyba nikt nie spodziewał albo nikt spodziewać się nie chciał. Czyli w stronę okropnej męki ze strony aktorskiej. I naprawdę nie przestaję nadal wierzyć, że próbowali na swoich barkach dźwigać bohaterów pozbawionych racjonalnego myślenia, bohaterów nieradzących sobie z życiem, ale niestety nie przyszło im unieść tego ciężaru. Może zbyt mało próbowali? Kiedy oglądałam spektakl aż sama nadziwić się nie mogłam jak ich gra jest nierówna, jak ciężko na scenie jest im stworzyć zgrany team, który gra do wspólnej bramki. Bo oni tak naprawdę cenili sobie tutaj bardziej indywidualną grę i indywidualny sukces niż całą resztą, która przecież składać się miała na jedno wspólne dzieło.

Na szczęcie Agnieszka Glińska nie starała się pokazać tutaj wyłącznie aktorski „talent”, ale również wniknąć w ludzki umysł i pokazać najróżniejsze oblicza stanu depresyjnego. Pokazać bohaterów jako ludzi całkowicie zagubionych w swojej chorobie. I całkowicie samotnych, pozbawionych bliskich osób, bo ich szaleństwo przeważyło nawet nad relacjami w rodzinie czy wśród przyjaciół. I gdyby wszystko potoczyło się po dobrej ścieżce aktorskiej Efekt stałby się przejmującym spektaklem, o chorobie której się unika, o której się nie mówi, którą się od siebie odpycha. Mimo tak wielu „ale” doceniam chęci wszystkich za przeniesienie na scenę takiego tematu i chęci pokazania widzowi, że depresja to nie żadna zmyślona choroba, i że nawet teatr to dobre miejsce, żeby o niej mówić.

Efekt

Spektakl dyplomowy studentów IV r. Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie.

tekst: Lucy Prebble 

reżyseria: Agnieszka Glińska

przekład: Klaudyna Rozhin 

muzyka: Mateusz Bieryt

scenografia: Monika Nyckowska

kostiumy: Hanka Podraza

asystenci reżysera: Paulina Puślednik, Andrzej Błażewicz (III r. WRD), Paweł Sablik (III r. WRD).

video: Franciszek Przybylski

obsada: Melania Grzesiewicz, Emma Herdzik, Daniel Namiotko, Aleksandra Nowosadko, Joanna Pocica, Alina Szczegielniak, Stanisław Twaróg, Weronika Warchoł

*Spektakl prezentowany na 10. Międzynarodowym Festiwalu Boska Komedia.

/fot. Bartek Warzecha/

Dla samych pensjonariuszy będzie to niezapomniany spektakl, bo wbrew swojej opiekunce (Hanna Skarga) będą wystawiać dzieło, które ich zdaniem jest coś warte. A jeśli ma być coś warte to musi przede wszystkim mówić prawdę. I tak, odnosząc się do wydarzeń Rewolucji Francuskiej poznamy losy jednego z jej działaczy, a pod całą tą przykrywką dopatrywać się zaczniemy również i ogromnej ilości znaczeń politycznych w kontekście współczesnym oraz samej historii, która kołem się zatacza, co aktorzy dobitnie w tym spektaklu przedstawią. Aż samemu trudno będzie uwierzyć, jak wielkie zaślepienie spada na wydarzenia przeszłe, które przecież wciąż są żywe i wciąż się dzieją. Za każdym razem od nowa. Ale, aby wątki te zaczęły przemawiać na scenie należy ustąpić pola Markizowi de Sade i Maratowi.

Pierwszy z nich znany z dość burzliwego życia. Z gwałtów, tortur, trucicielstwa czy innych zbrodni prawie trzydzieści lat swojego życia spędził w więzieniach na terenie Francji. I chociaż nienawidzono go za wszystko co zrobił przyszedł w końcu taki czas, że i jego uniewinniono i zrehabilitowano. A wszystko to pod koniec lat 40. ubiegłego wieku za sprawą ojcem Huguesa Xavierem, który to zbadał dokładnie bibliotekę rodzinną sprawcy, gdzie odkrył prawdziwe stosy listów, które miałyby mówić o tym jak dobrym człowiekiem Sade był. W tym spektaklu nieco pominięto te wydarzenia, choć są one równie ważne dla całości i skupiono się na jego poglądach mówiących o tym, że człowiek powinien wyzwolić się z więzów społecznych i stawić im czoło. Sam Sade odrzucał również wiele norm moralnych, religijnych i obyczajowych oraz proklamował rozwiązłość seksualną (za którą niejednokrotnie był oskarżany). W kontraście do tych poglądów postawiono w sztuce Marata, który to w człowieka nie wierzył wcale twierdząc, że ten potrafi tylko posługiwać się swoim prymitywnym rozumowaniem. Krytykował przy tym wszystkie wysoko postawione osoby, chcąc rozprawić się ze zwolennikami monarchii. I przede wszystkim chciał zrekompensować ludziom biednym utratę dobytku i praw.

Kontrast pomiędzy tymi dwoma postaciami jest bardzo widoczny, widać silne połączenie między nimi i podobną nić rozumowania. Wzajemnie stają się dla siebie alter ego i za każdym razem kiedy wygłaszają swoje podniosłe mowy zaczynają kłócić się ze sobą o rację i ważność swoich poglądów. Ich walka przenosi się również na innych bohaterów, którzy jako podopieczni w zakładzie dla obłąkanych nie potrafią poradzić sobie z refleksjami i ideami, które Marat i Sade im oferują. Dlatego też cała ta ich walka przenosi się na innych bohaterów, którzy sami zaczynają walczyć z sobą nawzajem o własny sposób myślenia i jego interpretację. Tak zaczyna się walka z różnymi poglądami na temat życia społecznego i politycznego. I trwać będzie ona w nieskończoność, bo nawet zabójstwo Marata nie przynosi im ulgi, bo raz zaszczepione ziarenko zaczyna w nich kiełkować jakoby to oni w przyszłości mieli stać się myślicielami. Lub jeśli przyjrzeć się ich postawą szerzej to ich wzory i postawy nietrudno odnaleźć będzie we współczesności.

I chociaż na warsztat wzięto temat niełatwy. To sposób w jaki Wawrzyniec Kostrzewski wziął się za inscenizację tego dzieła zaparł dech w piersiach na długi czas. Nie cofnięto się tutaj w czasy dawne, a pod pozorem szkolnego przedstawienia (mowa tutaj o przygotowanej scenografii i małej ilości rekwizytów) zbudowano dzieło wielkie i urzekające. Niosące ważne wartości i idee, a przy tym niezwykle wielowarstwowe. Bo odkrywając kolejno rzucane przez reżysera warstwy odkrywamy pod nimi następne i następne, tak że nawet po zakończeniu sztuki to dno wielości interpretacyjnej wciąż będzie się wypełniać. I jakby to miało nie wystarczyć całość sztuki zgrano z muzyką i światłem i za ich przyczyną przenoszono widza w mroczne i szalone obszary rozumowania i postępowania bohaterów. Było tak jak można to sobie wyobrazić mając do czynienia z ludźmi, którzy opętani są jakąś wyższą ideą i jej w stanie poświęcić są całe swoje życie. I w końcu najważniejsze, sami bohaterowie, a raczej aktorzy którzy te postacie tworzyli. Ich dobrze skoordynowany ruch, często wykonany w sposób mechaniczny pokazał, że mamy do czynienia na scenie z prawdziwą i dobrze skrojoną i poprowadzoną grupą aktorów, która przyodziana w odpowiednie kostiumy i rekwizyty staje się odzwierciedleniem granych bohaterów. W całości sztuki – chociaż każdy grał tak jak powinien – znalazły się osoby wybijające się ponad wszystkich, a byli to: Agata Różycka, Hanna Skarga oraz Marcin Stępniak. I brawo dla nich za kreacje, jakie stworzyli, bo należą się im bardzo.

marat/sade

Teatr Collegium Nobilium

autor utworu dramatycznego: Peter Weiss

autorzy przekładu: Andrzej Wirth, Joanna Kulmowa

opracowanie, reżyseria: Wawrzyniec Kostrzewski

scenografia i kostiumy: Ewa Gdowiok

muzyka: Mateusz Wachowiak

współpraca choreograficzna i taniec: Vova Makovskyi

opracowanie muzyczne: Anna Grabowska

reżyseria światła: Wojciech Suleżycki

asystent reżysera: Mateusz Weber

obsada: Hanna Skarga, Agata Różycka, Anna Lemieszek, Zofia Domalik, Dawid Ściupidro, Karolina Charkiewicz, Marcin Stępniak, Sonia Mietielica, Maciej Babicz, Michał Klawiter, Vova Makovskyi

/fot. Vova Makovskyi/

Od teraz wszystko, co zadziać miało się na scenie, każde padające słowo, każdy gest miał pozostać na dobre zapisany w głowach odbiorców. Tak, aby dobrze zapamiętali co też w tym rodzinnym domu dzieje się niedobrego. Zadbano oto, aby akcji nie było tutaj w ogóle, aby każdy z bohaterów był drugoplanowy i w końcu, aby oddalić ważność dnia dzisiejszego od życia każdej z postaci. Stąd każdy z bohaterów, który pojawia się na scenie przynosi nowy problem i nowy wątek do poruszenia. Padnie przy tym wiele słów o zatraceniu się w codzienności życia, o nieszczęściach i ogromnym żalu, który dotknął każdego odwiedzającego dom sióstr. I śmiem twierdzić, że korzystając z tych zabiegów oszczędzono autora Trzech sióstr, Czechowa. Oszczędzono go bardzo, bo bardzo dokładnie starano się odzwierciedlić jego dzieło.

I to, co powstał spektakl, w którym nie skupiono się jedynie na kreacjach aktorskich, ale również na scenografii, która nie tylko grała tłem dla świata bohaterów, ale również wiodła prym we wszystkich tych historiach. Jej kolor wprowadzał w nastrój zadumy już od samego początku. Nie trudno było zauważyć, że sami bohaterowie, ubrani w stonowane kostiumy chcieli się z tym tłem zjednać. By stać się niewidocznym dla widza i samych siebie. Za bardzo przytłaczało ich życie i śmierć, która przez przywoływane wspomnienia słyszalna była z każdego miejsca tego domu. Najbardziej wymowne jednak stały się okna. Trzy okna dedykowane każdej z sióstr, które udowadniają że ta szklana szyba oddziela kobiety i ich dom od tego co inne i co na zewnątrz. Od marzeń i pragnień. Od tego, czego boją się dotknąć i spróbować.

Będzie to spektakl niezwykle melancholijny i smutny o życiu, przed którym nie da się uciec. Do którego wszyscy zainteresowani zostali w jakiś sposób zmuszeni. To życie wspomnieniami jest na barkach wszystkich zainteresowanych. Nie potrafią oni zapomnieć o tym co było, nie potrafią uwolnić się od tego co ich przez to spotkało. Są bierni w swych działaniach, a wszystko opierają wyłącznie na słowach, które tak właściwie niewiele wnoszą do ich życia. Aktorzy, którym przyszło grać poszczególne postacie emocje swoich bohaterów próbują pokazać w postawach i tonie słów, który odgrywa tutaj ogromną rolę. Nie wszystko jednak toczy się po ich myśli, a ważność życia tych bohaterów zda się ich nieco przytłaczać. Oczywiście były w tym spektaklu perełki, jak choćby Mateusz Kmiecik (naprawdę świetny). Niestety jednak widać było dużą dysproporcję pomiędzy rolami kobiecymi i męskimi. Co w ostatecznym rozrachunku wpłynęło na odbiór całego spektaklu.

Trzy siostry

Teatr Collegium Nobilium

tekst: Anton Pawłowicz Czechow

tłumaczenie: Agnieszka Lubomira Piotrowska

reżyseria: Grzegorz Chrapkiewicz

scenografia: Jan Kozikowski

obsada: Eliza Rycembel, Agata Różycka, Dominika Kryszczyńska, Hanna Skarga, Zofia Domalik, Dawid Ściupidro, Kamil Suszczyk,Henryk Simon, Marcin Bubółka, Mateusz Kmiecik

* Spektakl warsztatowy zrealizowany podczas zajęć z „Pracy nad rolą” pod opieką prof. Grzegorza Chrapkiewicza oraz asystenta Adriana Zaremby w semestrze zimowym w roku akademickim 2016/2017.

/fot. Bartek Warzecha/

Spektakl wyraźną linią dzieli się na dwie rożne opowieści, o dwóch różnych rodzinach. Gdzie stosunki jakie w nich panują wydają się leżeć na dwóch przeciwległych biegunach. I gdyby właśnie tak na nie patrzeć to wytworzą się dwa obrazy, w których jeden przepełniony jest nienawiścią, bólem i wielką stratą. Obraz, w którym trudno mówić o prawdziwych i szczerych uczuciach. Bo każdy z bohaterów, który na scenę wychodzi zachowuje się powściągliwie, unika bliższego kontaktu z drugą postacią. Każdy jest zimny i odcięty od świata zewnętrznego. Skupiony na sobie, własnym „ja” i własnych dążeniach. I mimo, że niektórzy ofiarować będą w jakiś sposób te szczere i prawdziwe uczucia to szybko okazuje się, że i one mają jakieś określone zadania pomagające bohaterom w osiągnięciu celu.

Specyficzna relacja rodzinna, która się tutaj wytwarza mocno zahacza o patologiczne rysy. A z jej wnętrza bije taka nienawiść, że nawet publiczność zaczyna nią przesiąkać. Z wielkim zafascynowaniem patrzyłam na grę aktorów, którzy wytrzymali te płonące na scenie emocje, dali się im poprowadzić przez co relacja jaka panowała między ich bohaterami była prawdziwymi nićmi szyta. I powiedzieć inaczej nie można niż, że to był popis prawdziwego aktorstwa. Popis gry, której czasami brakuje na teatralnych scenach. Popis zdobytych umiejętności, które w tym zawodzie odpowiednio poprowadzone gwarantują sukces. A tego wszystkiego dokonali: Ewa Prus, Kamil Studnicki, Michalina Łabacz, Mateusz Kmiecik i Izabela Zwierzyńska.

Pośród tej nienawiści zrodzi się drugi obraz. Obraz rodziny szczęśliwej, spełnionej. Przynajmniej tak próbują siebie pokazać. Od samego początku jasne jest jakie stosunki i relacje w tej rodzinie panują. Od razu wiadomo kto jak działa, kto kim manipuluje i kto na kogo ma jaki wpływ. Wszystko wydaje się podane na tacy. Z łatwą interpretacją rodzinnych problemów. Kiedy jednak losy i poszczególne wątki bohaterów zaczną się przeplatać, na scenie pojawi się przedziwny obraz człowieka, którego wartości moralne już dawno upadły. Oczy otworzą się wszystkim, a te związki jakie między postaciami się stworzą bliskie będą wielu, których my doświadczamy w prywatnym życiu. Zobaczymy, jak bohaterowie pod działaniem innych będą się łamać i pogrążać. Jak z kolei ci prawi i porządni ludzie będą stawać się nikczemnikami chcącymi zdawać tylko ból. I podobnie jak w kilku ostatnich zdaniach poprzedniego akapitu należą się wielkie brawa za takie aktorskie kreacje dla: Filipa Krupy, Marii Sobocińskiej, Bartosza Mikulaka, Lidii Pronobis, Huberta Paszkiewicza i Joanny Balas, bo to dzięki ich grze wiele ludzkich zachowań staje się jasnych, a wiele tajemnic rozszyfrowanych i uzmysłowionych.

Gdyby zaś spojrzeć na ten spektakl jak na spójną całość to relacje jakie między bohaterami się wytworzą będą najtrudniejszymi z jakimi przyjdzie się zmierzyć w życiu. Uczucia i namiętności jakie będą tymi dwoma rodzinami władać przepełnione są obłudą i sztucznością. Żadna z tych relacji nie będzie prawdziwą. Bo przemawiać w nich będzie gra o własne szczęście i własną wygraną. To nie będzie walka z sobą bo bohaterowie są źli do szpiku kości. Pokazują się od najgorszej ze stron pozbawiając jakiegokolwiek współczucia. Są zimni i tak zamierzają działać. Tak w tę grę wchodzą, bo wiedzą, że tylko tak ją wygrają. To będzie walka, która ma udowodnić, że zło potrafi wygrać. Wreszcie, ktoś z wymowną bezpośredniością udowodnił, że człowiek nie jest istotą biedną, że potrafi być bezwzględny jeśli chodzi o jego własne dobro, imię, wygodę. Jan Englert, reżyser, znalazł w tych młodych aktorach klucz to przedstawienia tak wielu skomplikowanych relacji. Poprowadził ich tym torem. I to co zrobił z nimi pozwoliło widzieć w nich realnych bohaterów, a w spektaklu dzieło totalne, mieniące się wielowątkowością i różnymi możliwościami interpretacyjnymi.

Pelikan. Zabawa z ogniem

Teatr Collegium Nobilium

tekst: August Strindberg

tłumaczenie: Zygmunt Łanowski

reżyseria: Jan Englert

scenografia, kostiumy i światło: Anna Skupień, Katarzyna Szczurowska

asystentki reżysera: Anna Gryszkówna, Michalina Żemła

opracowanie muzyczne: Mirosław Jastrzębski

pianino: Jakub Gawlik

wokal: Ewa Prus

obsada: Ewa Prus, Kamil Studnicki, Michalina Łabacz, Mateusz Kmiecik, Izabela Zwierzyńska, Filip Krupa, Maria Sobocińska, Bartosz Mikulak, Lidia Pronobis, Hubert Paszkiewicz, Joanna Balas

/fot. materiały prasowe teatru/

Spektakl trwał zanim jeszcze oficjalnie ogłoszono jego rozpoczęcie. Bo aktorzy nim znaleźli się na scenie, u drzwi swojego teatru witali przybyłych gości. W kostiumach i przybranych już postaciach odgrywali krótkie improwizowane scenki. Nazwać należy to rozgrzewką przed tym co zaraz, za krótką chwilę, zagrają. Ich obecność szybko jednak spowszedniała, bo publiczność wolała zająć się rozmowami we własnym gronie czy telefonem niż obserwować studentów. Oni zresztą w tym nie przeszkadzali, tylko umiejętnie wtapiali się w tłum i delikatnie próbowali swoją obecność zaznaczać. Atrakcją zostali wyłącznie dla nowoprzybyłych, którzy nie zdążyli jeszcze przyzwyczaić się do ich widoku. Tak właśnie rozpoczęli swój spektakl dyplomowy, który pod okiem Mai Kleczewskiej starali się solidnie przygotować. Już sama myśl o tym, że sztuka na ma być oparta na dziełach Larsa von Triera zaciekawia. Mówiono i sama zresztą to powiedziałam: zapowiada się ciekawie. Kto jednak z twórczością Kleczewskiej spotkał się na scenie mógł być pewny, że lekko wcale nie będzie. I rzeczywiście ani to przyjemne ani łatwe w odbiorze.

Pierwsze piętnaście minut staje się taką trochę walką, w której to aktorzy tocząc bój z widzami, muszę im krótko zarysować, o co w ogóle będzie w tej sztuce chodzić. Stoffer (Bartosz Mikulak) staje na środku sceny i zaczyna uświadamiać zebranym, co tak właściwie robią w tym miejscu i na co tak właściwie przyszli. Snuje krótką opowieść o swoich podopiecznych i domu opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Ci z kolei, pozostając na widowni, snują się po niej sprzedając zrobione przez siebie rzeczy i zbierają pieniądze. Przywołani przez swojego opiekuna, posłusznie do niego wracają. I równie posłusznie oddają wszystkie zebrane pieniądze. Ten moment staje się o tyle ważny, że jest wyjściem do właściwego już tematu sztuki. Bohaterowie zdejmują wtedy swoje maski. Maski biednych, poszkodowanych przez los ludzi, i pokazują swoje prawdziwe oblicze. Mimo, że w pewnym stopniu są niepełnosprawni na tyle mocne połączyły ich więzi, że tworzą małą społeczność ludzi kłamliwych, chciwych, zamkniętych i celowo odsuniętych od społeczeństwa. Wszystko, co wydarza się między nimi, w tym wąskim gronie pozostaje, choć czasami cena, jaką przychodzi im za to płacić okazuje się ogromna.

Idioci, którym pozwolono żyć we własnym świecie. Tak siebie nazywają. I takich też siebie kreują. Niejednokrotnie przyjdzie im zmierzyć się z problemami własnej wartości, trudnością ustanowienia granic po których mogą poruszać się w świecie, czy oszacowaniem jak bardzo mogą zranić drugiego człowieka. Bo i to ostatnie staje się dla nich najważniejsze. Aktorzy będą dwoić się i troić, żeby pokazać wyrazistość swoich postaci, zaciekawić sobą na scenie. Będą skakać, tańczyć, śpiewać, co tylko dusza zapragnie, tylko z jakim skutkiem? Spektakl obdarty z jakichkolwiek ram i norm, staje się jedną wielką improwizacją, po której aktorzy próbują jak we mgle stawiać swoje pierwsze sceniczne kroki. Nie do końca chyba odnajdując się w zamierzeniach reżyserski, a już na pewno nie w tematach jakie postanawia poruszyć w spektaklu ICOIDI. Trudno tutaj mówić o grze, bo wydaje mi się, że wiele nie do końca przećwiczonych scen powoduje, że takowej nie ma.

Kiedy jedna patrzy się na spektakl widać, że aktorów niemało kosztowała praca przy tej inscenizacji. Ubolewam jednak, że nie pozwolono im rozwinąć skrzydeł i pokazać zdobyty warsztat. A wiem, że taki posiadają, bo wielu z nich widziałam już na scenie i zdążyłam pozachwycać się ich grą, jak choćby rolą Dominiki Kachlik w spektaklu PIBLOKTOQ piosenki Marii Peszek. W sztuce ICOIDI zaś trudno doszukiwać się scenicznych osobowości, łatwiej zwrócić się w stronę tego, czego w spektaklu brakuje, czego nie ma, o co Mai Kleczewskiej w ogóle chodziło, co chciała pokazać, co podkreślić. I najlepiej rozsiąść się wtedy wygodnie w fotelu, bo takie szukanie nie będzie łatwe, a koniec tych poszukiwań może nie nadejść w ogóle. Nie dziwi mnie zatem, że po upływie trzydziestu minut, jeden z widzów opuszczając salę, głośno krzyknął: - Czego ja po Kleczewskiej mogłem się spodziewać.

ICOIDI

Teatr Collegium Nobilium

reżyseria: Maja Kleczewska

scenografia: Marcin Chlanda

kostiumy: Karolina Mazur

asystent reżyserki: Damian Josef Neć

asystent scenografa: Maciej Czuchryta

obsada: Ewelina Bator, Jakub Hojda, Dominika Kachlik, Erika Karkuszewska, Piotr Kruszewski, Bartosz Mikulak, Aleksandar Milićević, Milena Olchowska, Hubert Paszkiewicz, Marta Wągrocka